Haggis co to jest? Wszystko o szkockim daniu narodowym
Haggis to bez wątpienia najbardziej rozpoznawalne szkockie danie narodowe, które budzi ogromne zainteresowanie na całym świecie. Ale haggis co to dokładnie jest? Jest to niezwykle tradycyjna potrawa, której sercem są owcze podroby – wątroba, serce i płuca – drobno posiekane i wymieszane z cebulą, płatkami owsianymi, tłuszczem i aromatycznymi przyprawami. Całość tradycyjnie zaszywa się w owczym żołądku, choć współcześnie często wykorzystuje się również sztuczne osłonki, co ułatwia przygotowanie i przechowywanie. Smak haggisa jest unikalny i często porównywany do polskiej kaszanki, jednak bez dodatku krwi, z wyraźną nutą ziół i owsianej tekstury.
Pochodzenie haggisa: od starożytności po Burns Night
Historia pochodzenia haggisa jest fascynująca i sięga czasów starożytnych, z potencjalnymi korzeniami wywodzącymi się z kuchni rzymskiej lub nawet skandynawskiej, od Wikingów. Pisemne wzmianki o potrawie przypominającej haggis, pod nazwą „hagws” lub „hagese”, pojawiły się po raz pierwszy w Anglii około 1430 roku. Jednak to właśnie Szkocja uczyniła z niego swoje danie narodowe. Haggis jest szczególnie silnie związany z postacią szkockiego poety Roberta Burnsa, który w XVIII wieku spisał słynny wiersz “Address to the Haggis”. Od tego czasu jego urodziny, obchodzone jako Burns Night 25 stycznia, stały się corocznym świętem, podczas którego haggis odgrywa główną rolę.
Jak smakuje haggis? Sekrety tradycyjnych przypraw
Smak haggisa jest trudny do jednoznacznego opisania, ale z pewnością jest niezapomniany. Kluczem do jego wyjątkowości są tradycyjne przyprawy oraz jakość użytych podrobów. Połączenie owczej wątroby, serca i płuc z cebulą i płatkami owsianymi tworzy bogatą, lekko pikantną i ziemistą bazę. Całość doprawiana jest zazwyczaj pieprzem, gałką muszkatołową, zielem angielskim i innymi ziołami, które nadają potrawie głębię i charakterystyczny aromat. Niektórzy doszukują się w nim nut orzechowych, inni ziemistych. Często podaje się go z odrobiną szkockiej whisky, która podkreśla jego wyrazisty smak.
Składniki haggisa: serce, wątroba i płuca w owczym żołądku
Podstawowe składniki haggisa to właśnie wspomniane wcześniej owcze podroby: serce, wątroba i płuca. Te elementy są bardzo drobno mielone lub siekane, aby uzyskać odpowiednią konsystencję. Do nich dodawana jest posiekana cebula, która wnosi słodycz i ostrość, a także płatki owsiane, pełniące rolę spoiwa i nadające potrawie charakterystyczną teksturę. Tłuszcz, zazwyczaj z owcy, zapewnia wilgotność i bogactwo smaku. Całość doprawiana jest mieszanką przypraw, która może się różnić w zależności od regionu i rodzinnej receptury. Tradycyjnie wszystko to jest zaszywane i gotowane w owczym żołądku, który nadaje haggisowi jego charakterystyczny, kulisty kształt.
Tradycyjny przepis na haggis: od podrobów po płatki owsiane
Tradycyjny przepis na haggis to sztuka przekazywana z pokolenia na pokolenie. Rozpoczyna się od starannego przygotowania owczych podrobów – ich oczyszczenia i ugotowania. Następnie są one bardzo drobno siekane. Kluczowym etapem jest wymieszanie ich z podsmażoną cebulą, płatkami owsianymi, tłuszczem oraz starannie dobraną mieszanką przypraw, w tym pieprzu, gałki muszkatołowej i ziela angielskiego. Doprawia się go również solą. Gotowa masa jest następnie wkładana do wcześniej przygotowanego i wyczyszczonego owczego żołądka, który jest szczelnie zaszywany. Haggis jest następnie wolno duszony lub gotowany na parze przez kilka godzin, co pozwala wszystkim smakom się połączyć.
Szkockie neeps and tatties – idealny dodatek do haggisa
Żadne danie z haggisa nie byłoby kompletne bez jego tradycyjnych towarzyszy: neeps and tatties. Są to po prostu puree z brukwi (neeps) i ziemniaków (tatties). Brukiew, często określana jako rzepa w Szkocji, gotowana i ubijana na gładkie puree, wnosi delikatną słodycz i lekko pieprzny posmak, który doskonale kontrastuje z bogactwem haggisa. Ziemniaki, równie starannie przygotowane, dodają kremowej konsystencji. Oba składniki tworzą harmonijną całość, która łagodzi intensywność smaku haggisa i dopełnia tradycyjny szkocki posiłek.
Haggis w kulturze: Robert Burns i jego wpływ
Haggis w kulturze jest nierozerwalnie związany z postacią Roberta Burnsa, narodowego poety Szkocji. Jego wiersz “Address to the Haggis” jest arcydziełem literackim, które w humorystyczny sposób wychwala to szkockie danie narodowe, nadając mu niemal boski status. Burns, zwracając się do haggisa z wielkim szacunkiem, podkreślał jego znaczenie dla szkockiej tożsamości i tradycji. Właśnie dzięki jego twórczości Burns Night, czyli święto jego urodzin, stało się okazją do celebrowania szkockiej kultury, a haggis do dziś jest centralnym punktem tego wydarzenia, recytowanemu przez gospodarza przed jego spożyciem.
Haggis poza Szkocją: import do USA i wegetariańskie alternatywy
Poza granicami Szkocji, haggis budzi równie wiele emocji, choć jego dostępność bywa ograniczona. Import haggisu do USA był przez wiele lat nielegalny ze względu na amerykańskie przepisy zakazujące sprowadzania żywności zawierającej owcze płuca. Choć zakaz ten został w pewnym stopniu złagodzony, nadal stanowi pewną barierę. Na szczęście, w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie i potrzeby dietetyczne, pojawiły się wegetariańskie alternatywy dla tradycyjnego haggisa. W tych wersjach mięso zastępowane jest mieszanką roślin strączkowych, orzechów, warzyw i zbóż, co pozwala cieszyć się smakiem i teksturą inspirowaną szkockim klasykiem bez użycia produktów odzwierzęcych.
Ciekawostki o haggisie: rekordy i żarty o dzikich haggisach
Świat haggisa pełen jest ciekawostek. W folklorze szkockim popularne są żarty o dzikich haggisach – mitycznych stworzeniach zamieszkujących szkockie wzgórza, które rzekomo mają dłuższe nogi z jednej strony, aby móc swobodnie poruszać się po stromych zboczach. W rzeczywistości jednak haggis to potrawa. Jeśli chodzi o rekordy, największy haggis ważył imponujące 1010 kg i wpisano go do Księgi Rekordów Guinnessa w 2014 roku. Istnieje również sport zwany „haggis hurling” (rzucanie haggisem), którego rekord wynosi aż 66 metrów. Z kolei rekord w jedzeniu haggisa, wynoszący 1,4 kg, wynosi 8 minut.
Gdzie zjeść haggis? Szkockie puby i restauracje
Jeśli zastanawiasz się, gdzie zjeść haggis, najlepszym miejscem są oczywiście szkockie puby i restauracje. W całej Szkocji jest to danie powszechnie dostępne, serwowane w najróżniejszych odsłonach – od tych najbardziej tradycyjnych, z neeps and tatties, po bardziej nowoczesne interpretacje, na przykład jako nadzienie do pizzy, ravioli czy pierogów. Haggis można również spotkać w wersjach typu fast-food, na przykład smażony w cieście. Poza Szkocją, haggis jest dostępny w sklepach spożywczych, często pakowany w sztuczne osłonki lub puszki, co ułatwia jego transport i przechowywanie, choć smak świeżo przygotowanego haggisa jest niezrównany. Największymi importerami tej szkockiej specjalności są Irlandia, Francja, Hongkong i Hiszpania.
Od lat zajmuję się tworzeniem treści dla portali internetowych, obejmujących różnorodne tematy. Moim celem jest dostarczanie wartościowych i ciekawych artykułów, które angażują i inspirują czytelników. Pisanie to dla mnie nie tylko praca, ale również pasja, która pozwala mi dzielić się wiedzą i odkrywać nowe perspektywy.
